Chiếc lưỡi siêu dài của tắc kè hoa Yemen có thể tăng tốc từ 0 đến 97 km/h trong 0,01 giây, cho phép kết liễu con mồi trong chớp mắt.
Video: Love Nature
Thổ Nhĩ KỳSau nhiều tháng hạn hán, mực nước hạ thấp ở đập Bayramiç ở Çanakkale hé lộ tàn tích của nhà thờ 1.500 tuổi và nhà tắm thuộc thành phố Hy Lạp cổ đại Scepsis.
Tàn tích còn sót lại của thành phố Scepsis giữa lòng hồ khô cạn. Ảnh: Newsweek
Trong 30 năm qua, thành phố Scepsis bị ngập dưới mực nước của con đập. Thành phố này ít nhất 2.500 năm tuổi và được xây ở vùng Anatolia, sau này đổi tên thành Asia Minor. Scepsis trở nên sầm uất vào thế kỷ 4 và 5, trong thời kỳ Đông La Mã. Các nhà khảo cổ cho rằng nhà thờ và nhà tắm cũng được xây vào thời kỳ đó.
"Cấu trúc nhà tắm là một trong những cấu trúc hiếm hoi mà chúng tôi biết, đặc biệt ở thời Đông La Mã. Công trình có ý nghĩa quan trọng do những đặc điểm trang trí", Newsweek hôm 29/11 dẫn lời nhà nghiên cứu Oğuz Koçyiğit ở Đại học Çanakkale Onsekiz Mart. "Nó cung cấp cho chúng tôi thông tin về kiến trúc, kỹ thuật xây dựng, truyền thống tắm rửa thời đó".
Để tìm hiểu lịch sử thành phố, nhóm nghiên cứu bắt đầu khai quật nghĩa trang. Theo Koçyiğit, Scepsis, hay còn gọi là Skepsis, cũng là nơi đặt thư viện nổi tiếng của Aristotle trong hai thế kỷ.
Đập Bayramiç ở Çanakkale được xây vào cuối thế kỷ 21, phục vụ trồng trọt và các cơ sở công nghiệp địa phương. "Do nhu cầu trong vùng, hồ của con đập cần lưu trữ nước, vì vậy những công trình cổ đại vẫn chìm dưới nước", Koçyiğit cho biết. "Tuy nhiên, do thiếu mưa, đập nước hiện nay chỉ chứa khoảng 10% so với công suất nước tối đa. Thổ Nhĩ Kỳ là một trong nhiều nước đang chịu hạn hán nặng nề do mùa hè nóng khác thường".
Trên khắp thế giới, mực nước khô cạn để lộ nhiều kho báu thất lạc, từ dấu chân khủng long trên đáy sông Paluxy ở Texas, Mỹ, tới vòng tròn đá tiền sử ở ngoại ô Tây Ban Nha. Trong khi những phát hiện này rất thú vị về mặt lịch sử, quy mô của hạn hán tại các khu vực đang đe dọa sản xuất lương thực và an ninh nguồn nước. Do nhiệt độ toàn cầu tiếp tục tăng, giới chuyên gia dự đoán tình hình hạn hán sẽ càng trầm trọng hơn.
An Khang (Theo Newsweek)
Phân tích bức ảnh trường sâu đầu tiên của kính viễn vọng James Webb tiết lộ các cụm sao cầu hơn 13 tỷ năm tuổi xung quanh thiên hà Sparkler.
Cụm thiên hà SMACS 0723 chụp bởi kính viễn vọng không gian James Webb. Ảnh: NASA
Trong hình ảnh trường sâu rất chi tiết của Webb về cụm thiên hà SMACS 0723, được công bố lần đầu tiên vào ngày 11/7, các nhà thiên văn học nhanh chóng bị thu hút bởi một cấu trúc phóng đại mà họ gọi là thiên hà Sparkler.
Nằm cách xa 9 tỷ năm ánh sáng, thiên hà này được đặt tên theo các thiên thể lấp lánh xuất hiện dưới dạng đốm nhỏ màu vàng đỏ xung quanh nó. Theo một nghiên cứu mới xuất bản trên tạp chí Astrophysical Journal Letters, những đốm lấp lánh này có thể là các cụm sao trẻ đang tích cực hình thành sao hoặc các cụm sao cầu - tập hợp sao cổ xưa từ giai đoạn sơ khai của một thiên hà và chứa manh mối về giai đoạn hình thành cũng như phát triển sớm nhất của nó, SciTech Daily hôm 28/11 đưa tin.
Từ phân tích ban đầu về 12 đốm sáng lấp lánh xung quanh thiên hà Sparkler, nhóm nghiên cứu đã xác định 5 trong số chúng không chỉ là các cụm sao cầu mà còn là cấu trúc lâu đời nhất thuộc loại này từng được biết đến, hình thành sau vụ nổ Big Bang chỉ nửa tỷ năm. Sự kiện Big Bang xảy ra cách đây khoảng 13,8 tỷ năm, có nghĩa là những cụm sao cầu này đã hơn 13 tỷ năm tuổi.
Hình ảnh phóng to cho thấy các cụm sao xung quanh thiên hà Sparkler. Ảnh: NASA
"Webb được xây dựng để tìm kiếm những ngôi sao và thiên hà đầu tiên, đồng thời giúp chúng ta hiểu rõ hơn về nguồn gốc của sự phức tạp trong vũ trụ, chẳng hạn như các nguyên tố hóa học và khối xây dựng của sự sống", tác giả Lamiya Mowla, nhà nghiên cứu sau tiến sĩ tại Viện Thiên văn học & Vật lý Thiên văn Dunlap, cho biết.
"Việc nhìn vào những hình ảnh đầu tiên từ Webb và phát hiện ra các cụm sao cầu cổ xưa xung quanh thiên hà xa xôi là một khoảnh khắc đáng kinh ngạc, điều không thể thực hiện được với hình ảnh từ kính viễn vọng không gian Hubble trước đây", đồng tác giả Kartheik G. Iyer từ Viện Thiên văn học & Vật lý Thiên văn Dunlap nói thêm.
Thiên hà Sparkler đặc biệt không chỉ vì những đốm sáng lấp lánh xung quanh nó, mà cấu trúc này còn được phóng đại gấp 100 lần trong ảnh chụp trường sâu của Webb do hiệu ứng thấu kính hấp dẫn, trong đó cụm thiên hà SMACS 0723 ở phía trước làm biến dạng những gì phía sau nó, giống như một chiếc kính lúp khổng lồ. Hơn nữa, thấu kính hấp dẫn tạo ra ba hình ảnh riêng biệt về Sparkler, cho phép các nhà thiên văn học nghiên cứu thiên hà chi tiết hơn.
Vì Webb có thể quan sát các cụm sao ở một loạt bước sóng, nhóm nghiên cứu có thể mô hình hóa chúng để hiểu rõ hơn về đặc điểm vật lý, chẳng hạn như chúng bao nhiêu tuổi và chứa bao nhiêu ngôi sao. "Chúng tôi hy vọng kiến thức về việc có thể quan sát các cụm sao cầu từ khoảng cách xa như vậy với Webb sẽ thúc đẩy khoa học phát triển hơn nữa để tìm kiếm những vật thể tương tự", Kartheik nhấn mạnh.
Đoàn Dương (Theo SciTech Daily/UToronto)
Sau năm ngày khảo sát, các chuyên gia quốc tế khám phá ra một số nhánh mới, với chiều dài khoảng 175 m trong hệ thống hang động núi lửa Krông Nô.
Chuyến khảo sát thực hiện trong khuôn khổ hội nghị quốc tế hang động núi lửa lần thứ 20 (ISV20) tại Đắk Nông từ ngày 22 đến 26/11. Kết quả được Ban quản lý Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đăk Nông cho biết ngày 29/11.
Hang C7 là một trong 50 hang động thuộc hệ thống hang núi lửa Krông Nô. Năm 2014 các nhà khoa học Việt Nam và Nhật Bản từng công bố việc phát hiện hang dài 25 km từ miệng núi lửa buôn Choar dọc theo chiều dài sông Sêrêpôk đến khu vực thác Dray Sáp. Riêng hang C7 khi đó được giới chuyên gia khảo sát xác định dài hơn một km và được đánh giá là hang động núi lửa lớn nhất Đông Nam Á.
Nay các nhà khoa học phát hiện thêm khoảng 175 m, nâng chiều dài hang C7 lên hơn 1.240 m. Sắp tới, nhóm sẽ quay lại đo vẽ và dựng bản đồ 3D. Đây sẽ là nguồn tư liệu khoa học quý đối với di sản địa chất Việt Nam và quốc tế.
Các chuyên gia quốc tế khảo sát, khám phá thêm 175 m hang động núi lửa. Ảnh: Sở thông tin truyền thông Đăk Nông
Krông Nô là một hệ thống hang động trong đá bazan hình thành từ quá trình phun trào dung nham. Hang có cấu tạo đặc trưng cho quá trình phun trào như các ngấn dung nham, dòng chảy dung nham, hốc sụt; cùng các di tích thực vật và quá trình đông cứng dung nham bazan xảy ra cách đây hàng triệu năm. Hệ thống hang động thuộc Công viên địa chất Đăk Nông.
Năm 2018, các nhà khoa học ở Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam đã công bố phát hiện mới hàng loạt địa điểm chứa di tích khảo cổ tiền sử trong hang động núi lửa ở Công viên Địa chất Krông Nô. Trong đó có dấu tích cư trú của người tiền sử cách đây khoảng 6.000 - 7.000 năm. Có ít nhất di cốt của 10 người, trong đó 3 di cốt hoàn chỉnh gồm hai người lớn và một trẻ em 4 tuổi và hàng vạn vỏ ốc biển cùng số lượng lớn di vật đá, gốm, xương răng động vật, vỏ nhuyễn thể...
Núi lửa Nâm Ka- nằm trong hệ thống núi lửa tại Đăk Nông. Ảnh: Đặng Dương
Công viên địa chất Đăk Nông có diện tích 4.760 km2, trải dài trên địa bàn 5 huyện Krông Nô, Cư Jút, Đăk Mil, Đăk Song, Đăk Glong và TP Gia Nghĩa, được UNESCO công nhận là Công viên địa chất toàn cầu năm 2020.
Ngọc Oanh
Nhóm sinh viên Đại học Công nghệ TP HCM nghiên cứu cơ cấu nâng hạ sử dụng xi lanh điện, giúp người khuyết tật tự lên xuống xe điện mà không cần người hỗ trợ.
Sản phẩm do Trần Vũ Anh Khang, Tôn Thất Trọng Thức, Huỳnh Văn Ngọc Thảo và Lê Bảo Luân, sinh viên ngành kỹ thuật ôtô nghiên cứu từ cuối năm 2021 với mục tiêu hỗ trợ người khuyết tật thoải mái hơn trong việc đi lại bằng xe điện.
Xe điện nhóm chế tạo có chiều dài 1,9 m, rộng 1,2 m, cao 1,4 m, trọng lượng khoảng 100 kg, tốc độ chạy tối đa 50 - 60 km mỗi giờ. Người sử dụng chỉ cần nhấn nút điều khiển từ xa, hệ thống sẽ tự động hạ gầm tạo thành một mặt phẳng nghiêng giúp việc di chuyển xe lăn lên dễ dàng. Sau khi người khuyết tật vào trong xe, hệ thống tự động nâng mặt phẳng lên vuông góc với thành xe.
Sinh viên Đại học Công nghệ TP HCM giới thiệu các bước sử dụng xe điện có cơ cấu nâng hạ cho người khuyết tật. Video: Hà An
Theo Ngọc Thảo, trưởng nhóm, thông thường người khuyết tật dùng xe điện trong quá trình lên xuống, cần sự hỗ trợ của người khác. Khảo sát cho thấy các loại xe máy, xe điện dành cho người khuyết tật hiện chưa có cơ cấu để họ tự lên xuống xe. Ở nước ngoài đã có nhiều loại xe này nhưng giá thành cao, có thể lên tới hàng trăm triệu đồng.Từ thực tế này, nhóm muốn phát triển sản phẩm với mục tiêu tạo ra xe điện có giá phù hợp với người Việt.
Nhóm khảo sát đối với 50 người về nhu cầu sử dụng xe có cơ cấu nâng hạ gầm trên một diễn đàn cho người khuyết tật. Kết quả hơn một nửa trong số người được khảo sát mong muốn các xe điện có cơ cấu nâng hạ giúp họ chủ động hơn. Điều này đã thôi thúc các thành viên nhóm phát triển sản phẩm.
Sau hơn 3 tháng lên bản vẽ, tính toán thông số an toàn, bốn thành viên nhóm gia công cơ khí, lập trình điều khiển. Mất gần 1 năm để nhóm tạo thành chiếc xe hoàn chỉnh.
Theo Bảo Luân, quá trình chế tạo xe phần khó nhất là cơ cấu nâng hạ gầm, đại diện nhóm cho biết. Thêm nữa các cơ cấu nâng hạ hiện nay chủ yếu sử dụng khí nén, thủy lực... có chi phí cao và làm tăng trọng lượng và kích thước, có thể khiến xe cồng kềnh hơn. Để khắc phục nhược điểm này, nhóm sử dụng cơ cấu nâng hạ bằng xi-lanh điện sử dụng động cơ và hệ bánh răng liên kết với nhau với chi phí thấp hơn. "Công nghệ xi-lanh điện khi nâng hạ sẽ ít ảnh hưởng đến phuộc xe, trong khi các cơ cấu về khí nén, thủy lực mức độ ảnh hưởng phuộc lớn hơn, làm giảm độ bền và độ an toàn của xe", Luân chia sẻ.
Ngọc Thảo, thành viên nhóm cho biết chi phí để làm xe điện khoảng 60 triệu đồng, nhưng nếu được hỗ trợ thương mại hóa, sản xuất hàng loạt, sản phẩm có thể giảm còn khoảng 20 triệu đồng, phù hợp với nhiều người khuyết tật.
Một số người dùng thử nghiệm đã đánh giá hệ thống điều khiển từ xa hoạt động ổn định, cơ cấu nâng hạ hỗ trợ hiệu quả khi lên xuống xe. Tuy nhiên, cơ cấu có nhược điểm hoạt động hơi chậm, mất khoảng 10 giây cho một lần hoàn thành và khu vực ngồi hơi rộng, khiến họ cảm giác không an toàn... "Nhóm sẽ tiếp tục cải tiến để phiên bản sau hoàn thiện hơn", Thảo nói.
Sản phẩm xe điện của nhóm tham gia cuộc thi sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka tháng 11/2022. Ảnh: Hà An
PGS.TS Nguyễn Trường Thịnh, chuyên gia cơ khí chế tạo máy, Viện công nghệ thông minh và tương tác, Đại học Kinh tế TP HCM đánh giá, đây là sản phẩm ý nghĩa cả về tính ứng dụng và nhân văn vì hướng đến những người yếu thế trong xã hội. Tuy nhiên sản phẩm ở dạng mô hình, cần tính đến yếu tố đảm bảo an toàn của xe và hiệu quả hỗ trợ người tàn tật bằng việc thử nghiệm thực tế cho nhiều người, từ đó có đánh giá để điều chỉnh phù hợp.
Ông Thịnh cũng cho rằng, cơ cấu nâng hạ cùng các bộ phận cần phải thực hiện kiểm định của cơ quan chức năng thì mới có thể ứng dụng. Về thiết kế xe, nhóm cần tính toán, phân tích kỹ dựa trên các cơ sở khoa học để đánh giá chất lượng và hiệu quả hỗ trợ một cách tốt nhất.
Hà An
SpaceX hôm 27/11 đã thực hiện thành công nhiệm vụ tiếp tế hàng hóa thứ 26 (CR-26) cho Trạm Vũ trụ Quốc tế sau vài ngày trì hoãn.
Tên lửa Falcon 9 phóng tàu Dragon lên quỹ đạo. Video: NASA
Tàu chở hàng Dragon của SpaceX cất cánh từ Trung tâm Vũ trụ Kennedy của NASA ở Florida vào lúc 2h20 ngày 27/11 theo giờ Hà Nội và cập bến Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) lúc 19h30 ngày 27/11 khi cả hai bay qua Thái Bình Dương. Nhiệm vụ ban đầu được lên kế hoạch vào ngày 22/11 nhưng bị hoãn lại do thời tiết xấu.
Chuyến bay CR-26 mang theo tổng cộng 3.500 kg hàng hóa, bao gồm hai mảng năng lượng mặt trời iROSA mới, một loạt thiết bị thí nghiệm, hạt giống cà chua lùn, vật tư và một số món ăn cho phi hành gia, chẳng hạn như kem, đậu xanh cay, bánh bí ngô và kẹo ngô cho Lễ Tạ ơn.
"Chúng tôi rất vui mừng với hàng hóa nhận được và sẽ bắt tay vào công việc", phi hành gia NASA Josh Cassada trên ISS nói với trung tâm điều khiển nhiệm vụ Mission Control sau khi tàu vũ trụ cập bến thành công.
"Hy vọng các bạn có thể sớm thưởng thức món kem đã chờ đợi từ lâu", Megan Harvey từ Mission Control đáp lại.
Tàu Dragon nhìn từ ISS khi chuẩn bị cập bến vào ngày 27/11. Ảnh: NASA
Các mảng năng lượng mặt trời sẽ được lắp đặt bên ngoài ISS trong các chuyến đi bộ ngoài không gian dự kiến vào ngày 29/11 và 3/12. Cùng với nhau, chúng sẽ tăng cường năng lượng cho trạm vũ trụ từ 20% đến 30%.
Trong khi đó, ở bên trong trạm vũ trụ, các phi hành gia sẽ tiến hành một loạt thí nghiệm mới, nổi bật là nghiên cứu mô tim nuôi cấy 3D trong môi trường vi trọng lực để thử nghiệm các liệu pháp tiềm năng có thể ngăn ngừa hoặc làm chậm sự phát triển của bệnh tim, và thử nghiệm gieo trồng cà chua lùn từ hạt giống để tăng cường sản xuất lương thực ngoài Trái Đất.
Chất dinh dưỡng là một thành phần quan trọng để duy trì sức khỏe tốt trong không gian, nhưng thực phẩm tươi sống trên ISS đang bị thiếu hụt. Các phi hành gia chủ yếu ăn đồ đóng gói sẵn trong suốt 6 tháng làm việc trên quỹ đạo.
Hạt giống cà chua lùn sẽ được trồng dưới hai phương pháp xử lý ánh sáng khác nhau bên trong các buồng trồng rau đặc biệt để đo lường tác động đối với số lượng cà chua có thể thu hoạch cũng như giá trị dinh dưỡng và mùi vị của chúng. Nếu mọi thứ diễn ra đúng như kế hoạch, lứa cà chua đầu tiên có thể thu hoạch vào mùa xuân tới.
Tàu CRS-26 dự kiến ở trên quỹ đạo 45 ngày, sau đó tách khỏi trạm vũ trụ và quay trở về Trái Đất. Nó sẽ hạ cánh xuống biển bằng dù.
Đoàn Dương (Theo Space/CNN)
Trung Quốc hoàn thành thử nghiệm đầu tiên với một động cơ tên lửa mới do nước này tự phát triển, sử dụng dầu kerosene và oxy lỏng, hôm 26/11.
Video: CCTV
Các nhà nghiên cứu đã học hỏi nhiều điều từ động vật bò sát để tìm ra giải pháp cho những vấn đề trong thế giới thực.
Video: Interesting Engineering
10 gương mặt nhận giải Quả cầu vàng 2022
TS Lương Văn Thiện (30 tuổi), giảng viên Khoa Công nghệ thông tin, Trưởng nhóm nghiên cứu AIoT Lab, trường ĐH Phenikaa, lĩnh vực công nghệ thông tin, chuyển đổi số và tự động hóa, có 19 bài báo công bố quốc tế, 10 báo cáo hội thảo quốc tế và một sản phẩm khoa học công nghệ đã ứng dụng thực tế.
TS Lê Thanh Long (34 tuổi), giảng viên Khoa Cơ khí, trường ĐH Bách khoa, ĐHQG TP HCM, lĩnh vực công nghệ thông tin, chuyển đổi số và tự động hóa, có 11 bài báo công bố quốc tế, 10 bài báo công bố hội thảo quốc tế, 4 chương trình dự án, đề tài chủ trì và đồng chủ trì, 1 sách chuyên khảo, đoạt giải nhất cuộc thi Nhà nghiên cứu khoa học Việt Nam xuất sắc tại Đài Loan năm 2016.
TS Lê Phạm Tuyên (32 tuổi), Trưởng nhóm nghiên cứu giải thuật, phòng nghiên cứu và phát triển, công ty AgileSoDA, Hàn Quốc, lĩnh vực công nghệ thông tin, chuyển đổi số và tự động hóa, có 10 bằng độc quyền sáng chế được bảo hộ tại Hàn Quốc, 7 bài báo công bố quốc tế, 20 bài báo công bố hội thảo khoa học quốc tế.
TS Trần Ngọc Đăng (34 tuổi), Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ dự án và Đổi mới sáng tạo, trường ĐH Y Dược TP HCM, lĩnh vực công nghệ y-dược, có 60 bài báo công bố quốc tế, tham gia 5 dự án đề tài nghiên cứu khoa học.
TS Phan Lê Minh Tú (33 tuổi), Phó Trưởng bộ môn Y học chức năng - Xét nghiệm y học, Khoa Y - Dược, Đại học Đà Nẵng, lĩnh vực công nghệ y-dược, có 27 bài báo công bố quốc tế, 1 báo cáo khoa học xuất sắc tại hội thảo quốc tế.
TS Chu Đức Hà (34 tuổi), giảng viên Khoa Công nghệ nông nghiệp, trường ĐH Công nghệ, ĐHQG Hà Nội, lĩnh vực công nghệ sinh học, có 3 bằng độc quyền sáng chế, 1 bằng độc quyền giải pháp hữu ích quốc gia, 20 bài báo công bố quốc tế, 14 bài báo công bố trên hội thảo quốc tế.
TS Trương Lâm Sơn Hải (35 tuổi), giảng viên Khoa Hóa học, trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQG TP HCM, lĩnh vực công nghệ môi trường, có 2 bằng độc quyền sáng chế quốc gia, 7 bài báo công bố quốc tế, chủ trì 1 đề tài cấp cơ sở.
TS Nguyễn Duy Đạt (34 tuổi), giảng viên Khoa Công nghệ Hóa học và Thực phẩm, ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP HCM, lĩnh vực công nghệ môi trường, có 22 bài báo công bố trên tạp chí quốc tế, 5 bài báo công bố hội thảo quốc tế, chủ trì 1 đề tài cấp cơ sở.
TS Lê Thị Phương (34 tuổi), Viện Khoa học vật liệu ứng dụng, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST), lĩnh vực Công nghệ vật liệu mới, có 1 bằng sáng chế quốc tế, 2 bằng độc quyền sáng chế quốc gia, 27 bài báo công bố quốc tế và 5 bài báo công bố hội thảo quốc tế.
TS Trần Thị Như Hoa (33 tuổi), Khoa Khoa học và Công nghệ vật liệu, trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQG TP HCM, lĩnh vực công nghệ vật liệu mới, có 21 bài báo công bố quốc tế, 44 bài báo công bố hội thảo quốc tế, 1 sách chuyên khảo, chương sách, 2 giải thưởng, huy chương.
Trung QuốcHầm đường sắt kết nối Macao và đảo Hengqin, xây dựng bằng máy đào hầm cỡ lớn dài tới 87 m, hoàn thành hôm 25/11.
Video: CGTN
Airbus đang phát triển mẫu bể chứa hydro siêu lạnh dành cho máy bay không phát thải, dự kiến thử nghiệm vào năm 2026 - 2028.
Mẫu máy bay ZEROe chạy bằng hydro. Ảnh: Airbus
Airbus đang thiết kế các bể chứa hydro lạnh mới gọi là "trái tim lạnh" nhằm phục vụ cho mẫu máy bay chạy bằng hydro lỏng ZEROe trong tương lai, Interesting Engineering hôm 26/11 đưa tin.
"Hydro là chìa khóa cho sứ mệnh đưa máy bay không phát thải ra thị trường vào năm 2035 của chúng tôi, nhưng cần được bảo quản ở nhiệt độ đặc biệt lạnh, -253 độ C. Sử dụng công nghệ này đồng nghĩa với việc phát triển những bể chứa hydro lạnh cải tiến", Airbus cho biết.
Có hai công nghệ chính cho phép máy bay bay trực tiếp bằng hydro: Cung cấp năng lượng cho một động cơ đốt hydro thông qua động cơ turbine khí đã sửa đổi, hoặc sử dụng pin nhiên liệu hydro để tạo ra điện. Một lựa chọn khác là kết hợp cả hai công nghệ.
Phương pháp nào cũng đòi hỏi giữ lạnh hydro. Hydro cần được bảo quản ở mức nhiệt -253 độ C và duy trì nhiệt độ này ổn định trong suốt chuyến bay. Đây là lý do khiến bể chứa của máy bay hydro là một bộ phận then chốt. Tuy nhiên, chúng rất khó chế tạo vì hoàn toàn khác với bể chứa của máy bay truyền thống.
Để phát triển bể chứa, Airbus thành lập các Trung tâm Phát triển Không phát thải (ZEDC) ở Nantes (Pháp) và Bremen (Đức) khoảng 15 tháng trước. Các bể chứa được sản xuất tại Nantes, trong khi các hộp lạnh - có tác dụng khí hóa hydro lỏng - được sản xuất tại Bremen.
"Chúng tôi muốn tối ưu hóa bể chứa để đạt hiệu quả cao hơn và giảm hơn nữa tác động đến môi trường. Một chiếc máy bay không phát thải cần đạt mức phát thải gần 0 nhất có thể trong suốt vòng đời của nó", Chris Redfern, trưởng bộ phận sản xuất máy bay ZEROe, chia sẻ.
Bước tiếp theo của nhóm kỹ sư là đánh giá nguyên mẫu và xem có thể cải tiến gì thêm. Họ đang thu thập thông tin chi tiết và dữ liệu thử nghiệm từ mẫu đầu tiên này nhằm phát triển nguyên mẫu thứ hai, dự kiến đổ đầy hydro.
Mục tiêu chính của nhóm là tối đa hóa không gian, tăng hiệu suất và đơn giản hóa quy trình sản xuất. Họ dự kiến cần khoảng một năm nữa để chế tạo và thử nghiệm nguyên mẫu thứ hai. Mục tiêu cuối cùng là có bể nhiên liệu sẵn sàng cho máy bay A380 thử nghiệm khoảng năm 2026 - 2028.
Thu Thảo (Theo Interesting Engineering)
Trung QuốcNhóm nghiên cứu sử dụng silicon nitride để tạo ra loại gốm bền chắc, nhẹ, chịu được nhiệt độ cao và dễ uốn, có tiềm năng ứng dụng lớn.
Các chuyên gia sử dụng silicon nitride để tạo ra những trụ nano chứa hai loại cấu trúc tinh thể (màu xanh lá cây và màu cam). Ảnh: Chen Kexin
Các nhà khoa học Trung Quốc phát triển vật liệu gốm đầu tiên trên thế giới có thể uốn cong như kim loại, SCMP hôm 25/11 đưa tin. Nhà khoa học vật liệu Chen Kexin tại Quỹ Khoa học Tự nhiên Quốc gia Trung Quốc (NSFC) cùng các đồng nghiệp từ Đại học Thanh Hoa công bố nghiên cứu mới trên tạp chí Science. Họ cho biết, sẽ tiếp tục cải tiến vật liệu mới.
Độ dẻo và độ bền chắc từng được coi là những tính chất đối nghịch của gốm: việc tăng tính chất này thường đồng nghĩa với giảm tính chất kia. Nhưng vật liệu mới, có độ cứng của gốm và tính mềm dẻo của kim loại, là ví dụ đầu tiên cho thấy có thể cải thiện cả hai cùng lúc.
Nhóm nghiên cứu sử dụng silicon nitride để tạo ra các trụ nano chứa hai loại cấu trúc tinh thể. Khi bị ngoại lực tác động, loại cấu trúc tinh thể này có khả năng biến đổi thành loại kia, cho phép vật liệu uốn cong rồi trở lại hình dạng ban đầu.
Vật liệu mới có thể rất hữu ích trong việc chế tạo các động cơ hàng không vũ trụ. Gốm bền chắc, nhẹ và chịu được nhiệt độ cao. Động cơ làm bằng gốm mềm dẻo có thể vận hành ở nhiệt độ cao hơn nhiều so với động cơ hợp kim truyền thống và tiết kiệm nhiên liệu hơn. Động cơ gốm cũng sẽ nhẹ hơn đáng kể so với động cơ hợp kim, giúp tăng tốc nhanh hơn nhiều. Việc giảm trọng lượng động cơ sẽ làm giảm áp lực cho các bộ phận khác.
Vật liệu mới cũng có thể được sử dụng trong động cơ ôtô. Do gốm chịu nhiệt tốt hơn hợp kim, động cơ gốm chỉ cần bình chứa chất làm mát nhỏ hơn. Nhiệt độ đốt cháy cao hơn cũng có thể mang đến lực đẩy tốt hơn và giảm chất ô nhiễm.
Gốm silicon nitride nhẹ, có tính tương thích sinh học và kháng khuẩn nên là một lựa chọn tiềm năng để ứng dụng trong việc thay khớp. Đa số khớp nhân tạo làm bằng kim loại và cần thay thế cứ mỗi 10 năm, gây tốn kém và đau đớn cho bệnh nhân. "Khớp nhân tạo làm từ gốm có thể tồn tại suốt đời sau khi cấy ghép", Chen nói.
Chen cho biết, vật liệu mới cũng có thể dùng để chế tạo ổ trục turbine gió - bộ phận then chốt kết nối máy phát điện với cánh quạt. Mỗi ổ trục phải chịu vài tấn áp suất trong quá trình vận hành và độ bền của nó quyết định tuổi thọ của cả hệ thống. Gốm silicon nitride mềm dẻo có thể được sử dụng để sản xuất ổ trục với tuổi thọ cao hơn, nhờ đó giảm chi phí năng lượng gió trung bình.
"Việc sản xuất vật liệu gốm này trên quy mô lớn dựa vào các thí nghiệm của chúng tôi là khả thi. Vật liệu có lợi thế rõ ràng về giá trong lĩnh vực thiết bị cao cấp", Chen nói thêm. Ví dụ, sản xuất cánh turbine liền khối dùng trong động cơ phản lực đòi hỏi các vật liệu đất hiếm đắt đỏ, trong khi silicon nitride đắt nhất được bán với giá khoảng 200 USD/kg.
Thu Thảo (Theo SCMP)
Trong một tuần trước khi biến thành nhộng, mỗi con giòi hay ấu trùng của ruồi giả ong nghiến ngấu hơn 400 con rệp chuyên gây hại trên cây cam.
Video: Deep Look
[unable to retrieve full-text content]
[unable to retrieve full-text content]
Theo Thanh Niên, vài ngày trước khi iPhone 14 được phát hành, Bộ Tư pháp Brazil đã phát lệnh ngừng bán iPhone tại quốc gia này.
Giới chức tại đây cho rằng, việc Apple không trang bị sẵn bộ sạc đi kèm thiết bị đang gây hại cho người tiêu dùng. Về phía Apple cũng đã thực hiện việc kháng cáo và do tòa án vẫn chưa đưa ra phán quyết cuối cùng bên nào đúng nên Apple vẫn tiếp tục bán iPhone.
Dẫu vậy, PROCON cũng đã thực hiện quyết định thu giữ iPhone từ các nhà mạng và đại lý bán lẻ cao cấp của Apple trong hoạt động có tên là Discharge. Ngoài ra, các nguồn tin nói PROCON đang buộc Apple phải tuân thủ luật địa phương, vốn yêu cầu smartphone phải đi kèm bộ sạc trong hộp khi bán ra.
Được biết, đây là lần đầu tiên một cơ quan giám sát Brazil tịch thu iPhone. Trước đó, cơ quan giám sát tại São Paulo, thành phố lớn nhất Brazil, đã phạt Apple do thiếu bộ sạc trong hộp iPhone.
Liên quan đến vụ việc, thông tin trên Lao động cho rằng, phía Apple Brazil đã yêu cầu chính phủ nước này tiếp tục cho phép bán iPhone cho đến khi có phán quyết cuối cùng.
Apple có vẻ như khá tự tin về chiến thắng trong vụ tranh chấp pháp lý. Qua đây, khách hàng sẽ nhận thức được các lựa chọn khác nhau để sạc và kết nối thiết bị của họ.
Công ty vẫn tiếp tục giải thích, việc loại bỏ bộ sạc khỏi hộp đựng là một phần trong mục tiêu bảo vệ môi trường của họ.
Trước đó, cơ quan quản lý truyền thông của Brazil đã phê duyệt tất cả các mẫu iPhone kể từ iPhone 12 không cần bộ sạc nên về mặt kỹ thuật, Apple không vi phạm bất kỳ quy tắc nào.
AnhNghiên cứu hé lộ, những đồng xu khai quật 300 năm trước tại Transylvania, từng bị cho là giả, thực sự khắc họa chân dung một hoàng đế La Mã.
Đồng xu của hoàng đế Sponsian, hiện ở Bảo tàng The Hunterian, Đại học Glasgow, Anh. Ảnh: Paul N. Pearson và các cộng sự
Nhóm nghiên cứu của Paul N. Pearson, chuyên gia tại Đại học College London, Anh, phát hiện rằng những đồng xu La Mã khai quật ở Transylvania năm 1713, từng bị cho là tiền giả, là đồ thật. Nghiên cứu mới xuất bản trên tạp chí PLOS ONE hôm 23/11, cung cấp bằng chứng cho thấy nhà lãnh đạo khắc họa trên những đồng xu từng thực sự nắm quyền.
Trong phần lớn lịch sử La Mã cổ đại, các xưởng đúc tiền sản xuất tiền xu với hình ảnh của vị hoàng đế đang cai trị. Kho tiền xu Transylvania có những bức chân dung được ghi tên "Sponsian". Tuy nhiên, không có ghi chép lịch sử nào khác về một hoàng đế La Mã mang tên Sponsian, khiến sự tồn tại của ông trở thành điều bí ẩn.
Bên cạnh đó, các đồng tiền Transylvanian nhìn chung giống với tiền xu La Mã từ giữa thế kỷ 3, nhưng chúng khác biệt ở một số yếu tố về phong cách và phương pháp chế tạo. Điều này khiến nhiều chuyên gia coi chúng là đồ giả được tạo ra để bán cho các nhà sưu tầm.
Qua nghiên cứu mới, các nhà khoa học cho rằng Sponsian thực sự là một chỉ huy quân đội ở vùng Dacia thuộc La Mã trong một cuộc xung đột vào những năm 260. Họ sử dụng nhiều kỹ thuật khác nhau để nghiên cứu đặc điểm vật lý của 4 đồng xu Transylvania và đánh giá tính hợp lệ của chúng.
Cụ thể, nhóm chuyên gia so sánh 4 đồng xu này với hai đồng vàng La Mã đã được xác thực chắc chắn. Họ sử dụng kính hiển vi ánh sáng khả kiến, kỹ thuật chụp ảnh tia cực tím, kính hiển vi điện tử quét và kỹ thuật quang phổ hồng ngoại biến đổi Fourier.
Nhóm nghiên cứu phát hiện các vết mòn nhỏ, sâu, thường xuất hiện trên những đồng xu đã sử dụng một thời gian dài. Phân tích về lớp cặn đất sét trên các đồng xu hé lộ, chúng từng lưu hành rộng rãi, bị chôn vùi trong thời gian dài, sau đó lại được đào lên. Tất cả những thông tin này đều chỉ ra tính xác thực của các đồng xu.
"Bằng chứng của chúng tôi cho thấy hoàng đế Sponsian từng cai trị vùng Dacia, một khu vực khai thác vàng cô lập, vào thời điểm đế quốc chìm trong nội chiến và các vùng biên giới cũng bị những kẻ xâm lược tàn phá", Paul N. Pearson nói.
"Chúng tôi hy vọng điều này sẽ khuyến khích việc bàn luận về Sponsian với tư cách là một nhân vật lịch sử, đồng thời thúc đẩy nghiên cứu về các đồng tiền liên quan đến ông được lưu giữ tại những bảo tàng khác trên khắp châu Âu", Jesper Ericsson, người phụ trách nghiên cứu và sưu tập tiền tệ tại Bảo tàng The Hunterian, chia sẻ.
Thu Thảo (Theo Interesting Engineering)
Tây NinhNhững đám mây lạ xuất hiện ở núi Bà Đen được chuyên gia lý giải là hiện tượng mây thấu kính.
Vờn mây trên núi Bà Đen, Tây Ninh sáng 24/11. Video: Huỳnh Thanh Tú
Ngày 24/11, những hình ảnh ghi lại khoảnh khắc về hiện tượng trên đỉnh núi Bà Đen (xã Thạnh Tân, thành phố Tây Ninh, tỉnh Tây Ninh) thu hút sự chú ý của nhiều người. Hình ảnh những đám mây lớn tạo thành quầng bao quanh đỉnh núi nổi bật giữa nền trời xanh đã tạo ra khung cảnh thiên nhiên kỳ thú.
Theo thông tin ghi nhận từ anh Đỗ Vinh Quan, người dân địa phương, hình ảnh được anh chụp khoảng 6h trên đường đi làm. "Tôi rất bất ngờ khi thấy khung cảnh mây bao đỉnh núi Bà Đen có hình thù độc đáo và đẹp mắt thế này", anh Quan nói. Anh cho biết, hiện tượng đã xuất hiện từ khoảng 17h hôm trước, nhưng không rõ nét và có hình thù đặc biệt.
Hiện tượng mây lạ xuất hiện tại núi Bà Đen, Tây Ninh sáng 24/11. Ảnh: Đỗ Vinh Quan
Anh kể thêm, hiện tượng mây trùm núi xuất hiện tần suất khá nhiều ở vùng, thông thường những ngày nhiều mây sẽ có. "Khoảng 1-2 năm trước, tôi từng chụp cảnh núi trông "giống đội nón" song để thành quầng to thế này lại là lần đầu tiên", anh nói với VnExpress.
Hình ảnh thiên nhiên được người dân khu vực ghi lại. Ảnh: Đỗ Vinh Quan
Nguyễn Đình Quý (25 tuổi), sống tại Tây Ninh, cho hay vào dịp cuối năm và những tháng mưa sẽ thường thấy hiện tượng này. Quý chia sẻ đoạn video cậu quay được hồi tháng 8 cũng cho thấy những đám mây trên đỉnh Bà Đen. Cậu khá thích thú với vẻ đẹp thiên nhiên này, song không biết hiện tượng đó là gì.
Theo Hội Thiên văn Hà Nội (HAS), hiện tượng trên thực chất là mây dạng thấu kính (Lenticular clouds). Đây là những đám mây đứng yên, có hình dạng tương tự thấu kính và hình thành ở những dãy núi cao. Thông thường mây thấu kính hình thành theo hướng song song với hướng gió, tách thành ba loại gồm Altocumulus, Stratocumulus và Cirrocumulus (lần lượt là mây trung tích, tầng tích và ti tích) tuỳ vào điều kiện thời tiết, địa hình.
Khi không khí ẩm và ổn định chảy qua một ngọn núi, một loạt các lượt sóng (không khí) dừng có thể hình thành ở mặt bên của nó. Nếu nhiệt độ tại đỉnh sóng giảm xuống dưới điểm sương, hơi nước lơ lửng sẽ ngưng tụ lại tạo thành đám mây dạng thấu kính.
Trong quá trình tiếp tục của dòng không khí, khi đi xuống chỗ lõm của sóng, đám mây có thể bốc hơi, tạo nên các cạnh đặc trưng. Ở một số điều kiện nhất định, chuỗi dài các đám mây dạng thấu kính có thể hình thành gần đỉnh của mỗi đợt tiếp theo trong một mô hình đám mây, có thể kéo dài hàng trăm hoặc thậm chí hàng nghìn km.
Đại diện HAS cho biết, hiện tượng này không hiếm gặp. Trên thế giới gặp nhiều ở núi Phú Sĩ (Nhật Bản) hay một số nơi ở Mỹ, thường là vùng núi cao.
Tại Việt Nam, núi Bà Đen (nơi được mệnh danh là nóc nhà Đông Nam Bộ với độ cao 996 m) việc xuất hiện một cách rõ ràng cũng có thể được coi là một hiện tượng thú vị.
Núi Bà Đen trong thời điểm không có mây bao phủ. Ảnh: Nguyễn Đình Quý
TS Phan Thanh Hiền, giảng viên, nghiên cứu viên Khoa Vũ trụ và ứng dụng, trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (USTH) giải thích, hiện tượng mây thấu kính xuất hiện khi gió mang hơi ẩm di chuyển gặp núi bị cản lại sẽ tràn lên cao gặp không khí lạnh và ngưng tụ. Do luồng gió đẩy lên liên tục đều đặn và ổn định sẽ tạo thành các gợn sóng xếp chồng lên nhau. Thường ở những đỉnh núi cao nhiệt độ càng xuống thấp, đạt được ngưỡng có thể ngưng tụ do đó các quầng mây trông giống như "chiếc mũ" tạo ra trên các đỉnh núi.
Theo TS Hiền, hiện tượng mây lạ này không phụ thuộc quá nhiều vào độ cao mà tuỳ thuộc vào nhiệt độ, tức là nhiệt độ đủ thấp và hơi âm đủ lớn sẽ ngưng tụ. "Đây không phải là hiện tượng hiếm, song ít gặp và có hình dạng đặc biệt nên khá thú vị, gây tò mò".
Như Quỳnh
Các nhà khảo cổ Trung Quốc công bố phát hiện một bộ sưu tập hiện vật lớn tại Di sản Thế giới nổi tiếng với những ngôi đền Đạo giáo.
Một số hiện vật nổi bật mới được khai quật trên núi Võ Đang. Video: Xinhua
Bộ sưu tập gồm hơn 1.000 đồ tạo tác được tìm thấy tại Cung điện Wulong hay Cung điện Ngũ Long trên ngọn núi Võ Đang ở tỉnh Hồ Bắc, miền trung Trung Quốc. Đây là một ngôi đền Đạo giáo được triều đình ủy thác xây dựng vào thời nhà Đường (618 - 907) nhưng dần dần bị bỏ hoang sau thời nhà Thanh (1644 - 1911), Xinhua hôm 22/11 đưa tin.
Trưởng nhóm khai quật Kang Yuhu, nhà nghiên cứu tại Viện Di tích Văn hóa và Khảo cổ học tỉnh Hồ Bắc, cho biết các hiện vật có niên đại sớm nhất từ thời nhà Hán (202 TCN - 220), bao gồm đồ gốm và các thành phần xây dựng bằng kính, đồ dùng như đèn nến và cặp tóc, cũng như một số vật phẩm tôn giáo.
Đáng chú ý trong đó là các bức phù điêu mô tả 5 con rồng, thần Hắc Đế hay Huyền Vũ (một vị thần quan trọng của Đạo giáo), hoa văn lửa và một con thỏ ngọc đang giã thảo dược.
Vẻ đẹp của núi Võ Đang vào lúc bình minh. Ảnh: Xinhua
Kang cho biết bức phù điêu 5 con rồng được triều đình tạo nên và sử dụng cho nghi lễ "ngũ rồng cầu mưa". Các bậc thang bằng đá xung quanh cho thấy nó từng là một phần của bàn thờ có khả năng tổ chức những cuộc tụ họp lớn.
Các phần của Cung điện Wulong bắt đầu được khai quật vào năm 2020. Công trình đồ sộ trải rộng 49.000 m2 này là một trong những cung điện và đền thờ Đạo giáo cổ nhất trên núi Võ Đang, Di sản Thế giới được UNESCO công nhận vào năm 1994.
Đoàn Dương (Theo Xinhua)
