Người dùng có thể cập nhật địa chỉ thường trú, tạm trú trên VNeID để tránh bị phạt tới một triệu đồng nếu không thể xuất trình được thông tin từ 15/12.
Cách cập nhật thông tin cư trú trên VNeID.
Từ ngày 15/12, Nghị định 282 quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng, chống bạo lực gia đình chính thức có hiệu lực. Một trong các điều khoản là công dân có nghĩa vụ xuất trình thông tin cư trú khi lực lượng chức năng yêu cầu. Nếu không thể cung cấp, mức phạt có thể là cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 đồng đến một triệu đồng với cá nhân và gấp đôi với tổ chức.
Ngoài giấy tờ xác nhận cư trú như truyền thống, người dùng có thể xuất trình thông tin qua ứng dụng định danh điện tử VNeID. Để tính năng hoạt động, tài khoản cần đảm bảo đã định danh điện tử mức độ 2 (đăng ký trực tiếp tại cơ quan công an) và ứng dụng đã được cập nhật lên phiên bản mới nhất.
Theo quy định mới, các tài sản trí tuệ như sáng chế, phần mềm, kết quả nghiên cứu đều có thể định giá, mua bán, được đưa vào báo cáo tài chính.
Ngày 10/12, Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ. Luật mới được đánh giá là bước tiến toàn diện với nhiều thay đổi, không chỉ cập nhật chuẩn mực quốc tế mới, tháo gỡ vướng mắc trong thực tiễn, mà còn thiết lập hành lang pháp lý nhằm thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ.
Trong các phiên thảo luận tại Quốc hội, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng nhiều lần nhấn mạnh mục tiêu của lần sửa đổi này là đưa tài sản trí tuệ trở thành tài sản kinh tế của doanh nghiệp, có thể dùng làm tài sản bảo đảm để vay vốn.
Tại buổi tiếp Giám đốc Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) hồi tháng 9, Bộ trưởng cũng cho biết sau giai đoạn thoát nghèo và trở thành nước thu nhập trung bình, Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển thứ ba, thành nước thu nhập cao, dựa vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. "Trong giai đoạn này, vai trò của sở hữu trí tuệ đối với Việt Nam vô cùng quan trọng", ông nhấn mạnh.
Chuyển từ bảo vệ quyền sang thương mại hóa tài sản trí tuệ
Luật thể hiện sự thay đổi căn bản trong tư duy quản lý, chuyển trọng tâm từ "bảo vệ quyền" sang "tài sản hóa" và "thương mại hóa" sở hữu trí tuệ.
Bác sĩ, nhân viên y tế Viện Pasteur TP HCM nghiên cứu, xét nghiệm, tháng 8/2025. Ảnh: Quỳnh Trần
Tư tưởng xuyên suốt của lần sửa đổi này là biến kết quả nghiên cứu, sáng tạo thành tài sản có thể giao dịch. Theo đó, sở hữu trí tuệ phải trở thành tài sản của doanh nghiệp, có thể định giá, mua bán, hạch toán trên báo cáo tài chính và sử dụng làm tài sản bảo đảm để vay vốn hoặc góp vốn, đặc biệt với các tài sản công nghệ mới, công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI). Cách tiếp cận này đồng bộ với các luật về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và AI.
Luật mới coi sở hữu trí tuệ là công cụ cạnh tranh chiến lược của doanh nghiệp và quốc gia. Về ghi nhận, quản lý tài sản trí tuệ trong doanh nghiệp, Luật quy định theo hướng xây dựng điều khoản khung, giao Chính phủ quy định chi tiết về hạch toán, thuyết minh và chuẩn mực định giá.
Với các tài sản chưa đủ điều kiện ghi nhận trên bảng cân đối kế toán, chúng được theo dõi trong sổ sách riêng về tài sản trí tuệ, có thể tự định giá nhưng chỉ có giá trị nội bộ. Cách làm này khuyến khích doanh nghiệp chủ động thống kê và quản lý đầy đủ tài sản vô hình của đơn vị mình.
Luật Sở hữu trí tuệ (sửa đổi) cũng đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, thông qua chuyển đổi số toàn diện việc đăng ký, thẩm định quyền sở hữu công nghiệp, trong đó có sáng chế. Thời gian thẩm định nội dung sáng chế được rút ngắn từ 18 tháng xuống 12 tháng và bổ sung cơ chế thẩm định nhanh trong 3 tháng.
Liên quan đến sản phẩm do AI tạo ra, luật khẳng định AI không phải chủ thể quyền sở hữu trí tuệ. Sản phẩm do AI tự động tạo ra, không có sự tham gia của con người, không được bảo hộ bản quyền hoặc sáng chế. Trường hợp con người sử dụng AI như một công cụ để tạo sản phẩm và có đóng góp sáng tạo đáng kể, họ có thể được công nhận là tác giả hoặc nhà sáng chế. Nếu mức độ đóng góp thấp, người sử dụng không được coi là tác giả nhưng vẫn có quyền sử dụng và khai thác thương mại kết quả.
Về dữ liệu huấn luyện AI, luật cho phép sử dụng thông tin đã được công bố hợp pháp, công khai để làm dữ liệu đầu vào, với điều kiện kết quả đầu ra không xâm phạm quyền tác giả và quyền sở hữu trí tuệ.
Mở rộng đối tượng bảo hộ sở hữu trí tuệ
Luật Sở hữu trí tuệ (sửa đổi) mở rộng phạm vi bảo hộ, tăng cường thực thi quyền sở hữu trí tuệ, nhằm thích ứng với bối cảnh công nghệ và kinh tế số.
Theo đó, luật bổ sung khả năng bảo hộ kiểu dáng công nghiệp đối với sản phẩm phi vật lý, đáp ứng xu thế phát triển của công nghệ số. Điều kiện bảo hộ cụ thể đối với loại sản phẩm này được giao Chính phủ quy định chi tiết.
Một mẫu chip do kỹ sư Việt Nam nghiên cứu phát triển, trưng bày tại triển lãm Semi Expo 2025 tháng 11. Ảnh: Trọng Đạt
Song song với việc mở rộng đối tượng bảo hộ, luật nhấn mạnh yêu cầu nâng cao nhận thức xã hội và doanh nghiệp về sở hữu trí tuệ như một giải pháp căn cơ. Nội dung này sẽ được đưa vào giáo dục phổ thông và đại học, đồng thời tăng cường hoạt động truyền thông cho cộng đồng và doanh nghiệp.
Luật bổ sung thẩm quyền cho tòa án trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ, đồng thời tăng cường các chế tài mang tính răn đe. Hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ được nhìn nhận tương tự hành vi trộm cắp trong thế giới thực và phải được xử lý nghiêm minh. Việc chuyển hoạt động thực thi sang môi trường số được xác định là giải pháp có tính đột phá.
Luật cũng tập trung tháo gỡ "điểm nghẽn" về thủ tục đăng ký quyền sở hữu trí tuệ. Các quy định mới theo hướng cắt giảm thủ tục không cần thiết, chuẩn hóa hồ sơ để người nộp đơn dễ thực hiện, đồng thời đẩy mạnh tiếp nhận và xử lý trực tuyến, tiến tới số hóa toàn bộ quy trình đăng ký.
Một nội dung trọng tâm khác là tăng cường hỗ trợ việc tạo ra và khai thác thương mại tài sản trí tuệ. Trong bối cảnh tài sản như sáng chế, phần mềm, dữ liệu, thiết kế, nhãn hiệu ngày càng chiếm tỷ trọng lớn trong giá trị doanh nghiệp, luật thể hiện rõ định hướng đưa tài sản trí tuệ vào lưu thông thực tế, có thể định giá, mua bán, thế chấp, qua đó đóng góp trực tiếp cho tăng trưởng kinh tế.
Cùng với đó, Luật Sở hữu trí tuệ (sửa đổi) đã luật hóa các vấn đề mới phát sinh do công nghệ như AI tạo sinh, dữ liệu lớn, blockchain và tài sản số. Tổ chức, cá nhân được phép sử dụng các văn bản, dữ liệu về đối tượng quyền sở hữu trí tuệ đã được công bố hợp pháp để phục vụ nghiên cứu khoa học, thử nghiệm và huấn luyện hệ thống AI, với điều kiện không gây ảnh hưởng bất hợp lý đến quyền và lợi ích hợp pháp của tác giả, chủ sở hữu.
Liên quan đến các điều ước, hiệp định quốc tế, luật điều chỉnh các quy định về bảo hộ, gia hạn và thực thi quyền nhằm bảo đảm phù hợp với cam kết mà Việt Nam tham gia, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị sáng tạo toàn cầu.
Với định hướng đưa tài sản trí tuệ trở thành nguồn lực quan trọng của nền kinh tế, hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo và tăng cường thực thi trong môi trường số, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ được kỳ vọng tạo nền tảng pháp lý thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Trọng Đạt
'Việt Nam là điểm sáng về tăng trưởng bằng sáng chế'
Việt Nam đưa kiến thức đổi mới sáng tạo theo chuẩn quốc tế vào trường phổ thông
Giáo viên phổ thông được học về sở hữu trí tuệ
Góp ý kiến tạo
Bạn có thể đặt mọi câu hỏi, vấn đề về Khoa học công nghệ, Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi số trực tiếp cho Bộ Khoa học và Công nghệ
Để phát triển kinh tế dữ liệu, các chuyên gia cho rằng cần có phương pháp đo lường, học hỏi một số thị trường đi trước như Mỹ, Trung Quốc, EU.
Tại Hội thảo quốc tế về Kinh tế dữ liệu, do Bộ Công an tổ chức ngày 13/12 tại Hưng Yên, các chuyên gia đưa ra nhiều ý kiến về tầm quan trọng của kinh tế dữ liệu, cùng hướng đi cho ngành này tại Việt Nam.
Nhấn mạnh tầm quan trọng của dữ liệu là yếu tố sản xuất "ngang hàng với đất đai, lao động và vốn", Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, Giám đốc Trung tâm Dữ liệu Quốc gia, cho rằng quốc gia nào quản trị dữ liệu tốt hơn, khai thác dữ liệu thông minh hơn sẽ nắm lợi thế vượt trội trong cạnh tranh toàn cầu.
"Việt Nam không đứng ngoài xu thế", ông nói, cho biết Việt Nam đang có những bước tiến trong lĩnh vực kinh tế dữ liệu, như xây dựng hệ thống dữ liệu quốc gia hiện đại, an toàn, liên thông; xây dựng và vận hành nhiều nền tảng dữ liệu cốt lõi, đồng thời kêu gọi các chuyên gia, nhà khoa học cùng hợp tác cho các chương trình nghiên cứu chung, đồng hành lâu dài giữa Việt Nam với cộng đồng học thuật toàn cầu trong lĩnh vực kinh tế dữ liệu.
Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương phát biểu khai mạc hội thảo. Ảnh: Hoàng Anh
Những hướng phát triển kinh tế dữ liệu
Kinh tế dữ liệu được hiểu là hệ thống kinh tế trong đó dữ liệu là nguồn lực cốt lõi để tạo ra giá trị và đổi mới sáng tạo. Hệ thống này bao gồm các hoạt động thu thập, lưu trữ, chia sẻ và thương mại hóa dữ liệu, từ đó mở ra các mô hình kinh doanh, dịch vụ mới, gia tăng năng lực cạnh tranh trong nhiều lĩnh vực, nhưng đồng thời cũng sẽ đặt ra những câu hỏi về quyền sở hữu, quản trị và phân bổ lợi ích.
Tại hội thảo, một số mô hình phát triển kinh tế dữ liệu và ứng dụng AI được đưa ra phân tích như Mỹ, Trung Quốc và châu Âu. Trong đó, Mỹ được coi là dẫn đầu về đổi mới thương mại, nhưng thiếu một khung pháp lý thống nhất ở cấp liên bang. Trung Quốc triển khai mạnh mẽ các chiến lược dữ liệu tập trung, gắn với luật bản địa hóa nghiêm ngặt, trong khi EU theo đuổi mô hình 'lấy con người làm trung tâm', đặt trọng tâm vào niềm tin, chủ quyền số và khả năng tương tác. Loạt chính sách của EU được nhiều nơi trên thế giới học hỏi, như Đạo luật Quản trị Dữ liệu (DGA), Đạo luật Dữ liệu (Data Act).
Theo PGS Ali Al-Dulaimi, Trưởng khoa Công nghệ và Khoa học Máy tính, Trường Đại học Anh Quốc Việt Nam (BUV), mỗi mô hình đều có những thế mạnh mà Việt Nam có thể học và rủi ro cần tránh. Chẳng hạn mô hình do thị trường dẫn dắt có thể mang tới tốc độ phát triển nhanh và nguồn vốn mạnh nhờ tư nhân, nhưng sẽ dẫn tới nguy cơ bị thống trị của các tập đoàn công nghệ. Mô hình lấy người dân làm trung tâm giúp xây dựng niềm tin xã hội và đảm bảo công bằng, nhưng đổi lại là quá nhiều rào cản pháp lý.
PGS. Ali Al-Dulaimi. Ảnh: Hoàng Anh
Từ đây, ông khuyến nghị Việt Nam có thể hình thành một mô hình "lai". "Việt Nam có thể kết hợp vai trò định hướng của Nhà nước, năng lực đổi mới của khu vực tư nhân và các cơ chế bảo vệ người dân", ông nói.
Một trong những thách thức trong phát triển kinh tế dữ liệu và AI là chính sách. Theo Al-Dulaimi, việc Việt Nam xây dựng Luật Trí tuệ nhân tạo với các cấp độ rủi ro có thể là một "điểm ngọt" trong chính sách, khi cân bằng được giữa yêu cầu quản lý mà không kìm hãm sự đổi mới, tạo tiền đề để phát triển kinh tế dữ liệu và sử dụng AI một cách an toàn.
Một hướng tiếp cận khác được GS Trần Ngọc Anh từ Đại học Indiana và Chủ tịch Viện Sáng kiến Việt Nam gợi mở là phát triển nền kinh tế dữ liệu trên ba trụ cột then chốt, gồm: Hạ tầng số như 5G/6G, trung tâm dữ liệu; Nhân lực số về khoa học dữ liệu, AI, an ninh mạng; và Thể chế số, như bảo vệ dữ liệu cá nhân, chia sẻ dữ liệu mở, an ninh mạng, sandbox chính sách.
Ông đưa ra mô hình "Vòng xoáy tạo giá trị 4T" cho dữ liệu, gồm: Thu thập, Tinh luyện, Triển khai, Tái tạo. Trong đó, dữ liệu sử dụng cho AI để tạo sản phẩm, dịch vụ thông minh, tối ưu vận hành và tiếp tục sinh ra dữ liệu mới, mở rộng không ngừng giá trị kinh tế.
Từ kinh nghiệm quốc tế, ông đề xuất tiếp cận hệ sinh thái phối hợp Nhà nước - doanh nghiệp - viện trường - địa phương, trong đó Chính phủ giữ vai trò "tổng nhạc trưởng", xây dựng hạ tầng dữ liệu tin cậy, hệ thống đo lường, sàn giao dịch, hệ sinh thái nhân lực cho dữ liệu.
Đo lường trong kinh tế dữ liệu
Một trong những yếu tố quyết định đến sự phát triển của kinh tế dữ liệu là yêu cầu về đo lường. Theo PGS James Abdey từ Trường Kinh tế và Khoa học Chính trị London (LSE), dữ liệu đã trở thành tài sản vô hình cốt lõi tạo nên sức cạnh tranh của các nền kinh tế hiện đại, tuy nhiên, việc chưa có hệ thống đo lường đầy đủ khiến phần lớn giá trị kinh tế từ dữ liệu chưa được phản ánh trong GDP.
Điều này khiến năng suất và quy mô kinh tế dữ liệu có thể bị đánh giá thấp, gây khó khăn cho hoạch định chính sách, theo dõi tiến độ chuyển đổi số cũng như thu hút đầu tư. Với Việt Nam, PGS Abdey cho rằng việc thiếu khung đo lường sẽ hạn chế khả năng nhận diện tiềm năng kinh tế dữ liệu, so sánh năng lực cạnh tranh trong khu vực và thu hút vốn đầu tư.
Từ kinh nghiệm của Anh, ông đề xuất Việt Nam xây dựng khuôn khổ đo lường kết hợp chuẩn quốc tế với cách tiếp cận thực tiễn, bắt đầu bằng các chương trình thí điểm ở ba lĩnh vực có cường độ dữ liệu cao - y tế, giáo dục và tài chính, nhằm nhanh chóng tạo minh chứng về giá trị kinh tế trước khi nhân rộng toàn quốc.
Còn theo GS Chu Hoàng Long, Trường Chính sách Công Crawford - Đại học Quốc gia Australia, Việt Nam cần đo lường đồng thời ba nhóm yếu tố: khai thác dữ liệu, cung cấp dữ liệu, và môi trường chính sách - kinh doanh.
Ông gợi ý các đơn vị cung cấp dữ liệu, bên cạnh việc xây dựng hạ tầng dữ liệu mạnh mẽ, cần thúc đẩy chia sẻ dữ liệu thông qua các cơ chế như cổng dữ liệu mở, mạng trao đổi dữ liệu tin cậy, không gian dữ liệu theo ngành. Ngoài ra, cần tạo ra dữ liệu như kho dữ liệu công lớn, các chương trình thu thập dữ liệu, các đơn vị tạo dữ liệu.
GS Trần Ngọc Anh cũng đề xuất lộ trình giai đoạn 2026-2030, Việt Nam cần tập trung hoàn thiện thể chế và đo lường kinh tế dữ liệu, bên cạnh việc thúc đẩy chia sẻ, khung thử nghiệm, mở rộng đào tạo nhân lực AI - dữ liệu, phát triển các hệ sinh thái dữ liệu ngành.
"AI sẽ dẫn dắt kinh tế toàn cầu, nhưng dữ liệu mới là 'nguồn sống' của AI", ông nói. "Nếu phát huy đồng bộ hạ tầng, thể chế, nhân lực, Việt Nam hoàn toàn có thể bứt phá".
Nhà sản xuất vật liệu pin Ionic MT phát hiện mỏ khoáng sản quan trọng chứa đất hiếm rộng khoảng 6.900 m2 dưới sa mạc Utah.
Mỏ mới chứa khoảng 16 loại khoáng sản quan trọng gồm lithium, gallium, germanium, rubidium, cesium, vanadium, vonfram, niobium, cũng như các nguyên tố đất hiếm nhẹ và nặng. "Bạn không thể sản xuất một chiếc xe mà thiếu những thứ này, cũng không thể chế tạo máy bay chiến đấu mà thiếu một số kim loại trong đó", Andre Zeitoun, nhà sáng lập kiêm CEO Ionic MT, nói. Ông cho biết thêm, các khoáng sản này cũng thiết yếu với chip bán dẫn dùng cho AI.
Công ty Ionic MT phát hiện mỏ khoáng sản chất lượng cao tại một địa điểm ở Silicon Ridge, Utah. Ảnh: Ionic MT
Theo Ionic MT, các phân tích độc lập đã xác nhận đây là một trong những khu vực tập trung nguyên tố đất hiếm và kim loại công nghệ quan trọng đáng chú ý nhất ở Bắc Mỹ. Mỏ khoáng sản được phát hiện trong các tầng đất sét hấp phụ ion trong dự án Silicon Ridge của công ty. Những tầng địa chất tương tự hiện chiếm khoảng 35-40% tổng sản lượng đất hiếm của Trung Quốc và hơn 70% nguồn cung đất hiếm nặng toàn cầu.
Dữ liệu từ 106 lỗ khoan trải dài hơn 10.000 m cùng 35 rãnh đào trên diện tích 2,63 km2 chỉ ra, hàm lượng trung bình của các nguyên tố đất hiếm và kim loại quan trọng trong đất sét là khoảng 2.700 ppm. Kết quả này tốt hơn so với một số mỏ đất sét hấp phụ ion nổi tiếng của Trung Quốc, vốn có hàm lượng 500-2.000 ppm.
Mỏ khoáng sản dưới sa mạc Utah mang lại cơ hội hiếm để sản xuất nhiều loại khoáng sản quan trọng tại Mỹ bằng quy trình khai thác nhanh và sạch hơn so với khai thác đá cứng truyền thống. Phương pháp của Ionic MT dựa trên trao đổi ion nhiệt độ thấp thay vì xử lý ở nhiệt độ cao hay dùng axit mạnh, với tỷ lệ thu hồi lên đến 95%.
Mỏ mới được phát hiện trong bối cảnh ngày càng có nhiều lo ngại về chuỗi cung ứng toàn cầu. Trung Quốc thống trị thị trường đất hiếm và vài năm qua đã áp đặt các biện pháp hạn chế xuất khẩu với một số khoáng sản quan trọng. Trong khi đó, các quan chức Mỹ cảnh báo tình trạng thiếu hụt những vật liệu then chốt có thể làm gián đoạn ngành sản xuất tiên tiến, công nghệ năng lượng và sản xuất điện tử. Phát hiện mới có thể giúp Mỹ giảm phụ thuộc vào nguồn cung nước ngoài trong nhiều lĩnh vực như pin xe điện, AI, quốc phòng.
Atlas, robot hình người của công ty Mỹ Boston Dynamics, vặn ngược chân để đứng dậy thay vì chống tay như con người "do yêu cầu kỹ thuật".
Một trong những động tác khó hiểu của Atlas là xoay ngược chân để tạo đà đứng dậy khi đang nằm trên mặt đất. Động tác này xuất hiện trong nhiều video về hoạt động của robot này, khiến người xem thắc mắc sao nó không đứng dậy theo cách con người thường làm.
Robot hình người Atlas đứng dậy từ sàn nhà. Video: YouTube/Boston Dynamics
Theo Katy Muhlrad, nữ kỹ sư phần mềm cấp cao tại Boston Dynamics, động tác được thực hiện dựa trên sự an toàn, hiệu quả và giúp kiểm tra hệ thống. Bà cho biết, con người có thể đứng dậy một cách tự nhiên, không cần suy nghĩ nhờ phản hồi xúc giác liên tục từ khắp cơ thể, nhưng robot có số cảm biến ít hơn nhiều và phải tính toán từng bước chuyển động.
"Robot hoàn toàn có thể giẫm lên cánh tay của chính nó", Muhlrad giải thích, trong khi con người sẽ tránh điều này theo bản năng. Vì vậy, Atlas phải điều chỉnh lại vị trí các chi để đảm bảo không có bộ phận nào cản trở.
Để đứng dậy từ tư thế nằm, trước tiên Atlas sẽ nâng chân lên và gập ngược lại, xác nhận hai bàn chân không chạm vào bất cứ thứ gì và mọi cảm biến bàn chân đang cung cấp dữ liệu chính xác. Tiếp theo, robot thực hiện cú đẩy mạnh có kiểm soát để tự nâng cơ thể lên, đồng thời xoay đầu về đúng hướng. Động tác đẩy được thiết kế sao cho robot đứng thẳng đúng trọng tâm, giúp giảm năng lượng tiêu thụ.
Vì Atlas không có cảm biến xúc giác toàn thân, giai đoạn kiểm tra rất quan trọng. Nếu phát hiện bất thường, nó lập tức dừng lại và nằm xuống. Boston Dynamics cho biết, cách đứng dậy tiết kiệm năng lượng và đáng tin cậy này là điều thiết yếu giúp robot duy trì hoạt động trong những nhiệm vụ lặp lại.
Robot hình người Atlas cao khoảng 1,5 m, nặng 89 kg, có 28 bậc tự do (DoF), trang bị Lidar và cảm biến hình ảnh nổi để điều hướng, có thể chạy nước rút với tốc độ 2,5 m mỗi giây.
Atlas dự kiến hoạt động thử nghiệm tại nhà máy Hyundai Motor Group Metaplant America ở Georgia (Mỹ) cuối năm nay. Ngoài ra, nó được chế tạo với mục tiêu có thể đi đến mọi nơi. "Robot sẽ làm những công việc vất vả như nâng vật nặng hoặc mang vác những thứ con người khó thực hiện", Kerri Neelon, người phát ngôn của Boston Dynamics, nói với Wired.
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ đã cập nhật khung pháp lý cho chuyển giao, thương mại hóa, ứng dụng và làm chủ công nghệ.
Luật mới được Quốc hội thông qua ngày 10/12, được đánh giá có nhiều nội dung sửa đổi mang tính toàn diện, trong đó có những vấn đề lớn như công nghệ xanh - sạch, bổ sung cơ chế phù hợp xu thế phát triển của khoa học và công nghệ toàn cầu, cũng như làm rõ các khái niệm, mở rộng phạm vi điều chỉnh, tăng tính minh bạch và kiểm soát trong hoạt động chuyển giao công nghệ.
Một số mẫu chip dùng trong thiết bị IoT do Viện CNTT - Đại học Quốc gia Hà Nội nghiên cứu, phát triển. Ảnh: Trọng Đạt
Luật đưa ra nhiều chính sách ưu tiên mới, trong đó ưu tiên chuyển giao công nghệ cao, công nghệ chiến lược, công nghệ tiên tiến, công nghệ mới, công nghệ sạch, công nghệ xanh, công nghệ phục vụ dự án quan trọng quốc gia, dự án trọng điểm, công nghệ phục vụ quốc phòng, an ninh từ nước ngoài vào Việt Nam và chuyển giao trong nước.
Đồng thời, luật đẩy mạnh việc chuyển giao công nghệ tiên tiến, công nghệ cao, công nghệ chiến lược từ nước ngoài vào Việt Nam; khuyến khích chuyển giao công nghệ từ Việt Nam ra nước ngoài; thúc đẩy chuyển giao công nghệ trong nước; chú trọng lan tỏa công nghệ tiên tiến, công nghệ cao, công nghệ chiến lược từ doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài sang doanh nghiệp trong nước.
Việc tổ chức, cá nhân nước ngoài thực hiện hoạt động chuyển giao công nghệ cho tổ chức, cá nhân Việt Nam nhằm nâng cao năng lực tiếp thu, làm chủ và đổi mới công nghệ trong nước cũng được khuyến khích. Việc chuyển giao công nghệ trong hoạt động đầu tư nước ngoài được thực hiện trên cơ sở tự nguyện, thỏa thuận giữa các bên, bảo đảm tuân thủ pháp luật về sở hữu trí tuệ và phù hợp với điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Nhà nước ưu tiên áp dụng chính sách ưu đãi về đầu tư, thuế, đất đai, tín dụng cùng các biện pháp khuyến khích khác đối với dự án đầu tư nước ngoài có nội dung chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực, phát triển năng lực nghiên cứu, thiết kế, chế tạo hoặc ứng dụng công nghệ tại Việt Nam.
Nhà nước khuyến khích góp vốn bằng công nghệ được tạo ra từ hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp tại Việt Nam thông qua các biện pháp hỗ trợ thẩm định giá, xác lập quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng công nghệ hợp pháp. Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, quy định này khắc phục tình trạng "đóng băng" kết quả nghiên cứu, biến tri thức thành tài sản có thể giao dịch, đầu tư.
Một điểm quan trọng khác là luật bổ sung định nghĩa "công nghệ xanh" và đưa "công nghệ xanh", "công nghệ sạch" vào danh mục ưu tiên chuyển giao từ nước ngoài vào Việt Nam và chuyển giao trong nước. Trong đó, công nghệ xanh là công nghệ nhằm sử dụng hiệu quả tài nguyên, tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải, thân thiện với môi trường, góp phần thúc đẩy phát triển bền vững.
Riêng công nghệ xanh từ nước ngoài phải phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của Việt Nam, được chuyển giao khi đáp ứng yêu cầu tạo ra sản phẩm, dịch vụ mới. Việc nhập khẩu, giải mã, làm chủ công nghệ cao, công nghệ chiến lược, công nghệ tiên tiến, công nghệ sạch, công nghệ xanh sẽ phục vụ mục tiêu chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia, ngành, vùng, địa phương.
Luật mới cũng mở rộng khái niệm chuyển giao công nghệ, nhấn mạnh yếu tố đổi mới sáng tạo và yêu cầu bảo đảm bên nhận có khả năng tiếp nhận, vận hành, làm chủ và cải tiến công nghệ với mục tiêu nâng cao hiệu quả chuyển giao, hạn chế phụ thuộc vào công nghệ từ bên ngoài mà không phát triển năng lực nội sinh. Bên nhận chuyển giao công nghệ có quyền cải tiến, phát triển và khai thác công nghệ trên cơ sở công nghệ được chuyển giao theo pháp luật về sở hữu trí tuệ và pháp luật khác có liên quan.
Bên cạnh đó, nhà nước sẽ ưu tiên mua và phổ biến công nghệ, gồm quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng công nghệ nhằm các mục đích phục vụ quốc phòng, an ninh, hoạt động giáo dục, y tế, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai, dịch bệnh. Việc mua công nghệ phải bảo đảm yêu cầu về giá trị sử dụng, phù hợp năng lực triển khai, quyền sở hữu trí tuệ rõ ràng và sử dụng ngân sách minh bạch, hiệu quả. Nhà nước cũng góp phần phổ biến công nghệ bằng một hoặc nhiều hình thức như miễn phí, ưu đãi hoặc cấp quyền sử dụng có điều kiện, đồng thời đóng vai trò thúc đẩy hợp tác cùng phát triển công nghệ để nâng cao năng lực của tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam.
Để nâng cao hiệu quả quản lý, Luật bổ sung quy định về quy trình thẩm định công nghệ trong dự án đầu tư, đặc biệt với công nghệ hạn chế chuyển giao hoặc có nguy cơ tác động xấu đến môi trường. Việc tiếp nhận, thẩm định và cấp phép chuyển giao công nghệ sẽ quy định rõ trách nhiệm UBND cấp tỉnh thay vì Bộ như trước, qua đó giảm bớt tầng trung gian giúp dự án đi vào hoạt động nhanh hơn.
Các hoạt động kiểm tra, giám sát, đánh giá hiệu quả chuyển giao công nghệ có sử dụng ngân sách nhà nước cũng được tăng cường. Luật khuyến khích công khai thông tin chuyển giao công nghệ trên nền tảng số quản lý khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo quốc gia. Thúc đẩy việc khai thác, sử dụng kết quả nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo, ý tưởng công nghệ phục vụ doanh nghiệp, cá nhân, nhóm cá nhân khởi nghiệp sáng tạo, tổ chức hỗ trợ đổi mới sáng tạo, hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, cơ sở ươm tạo công nghệ, ươm tạo doanh nghiệp khoa học và công nghệ, ươm tạo doanh nghiệp công nghệ cao.
Với doanh nghiệp và thúc đẩy thương mại hóa kết quả nghiên cứu, Luật hỗ trợ đổi mới công nghệ thông qua Quỹ đổi mới công nghệ quốc gia, quỹ phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở trung ương, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và các hình thức hỗ trợ khác theo quy định của pháp luật. Nhà nước đóng vai trò đầu tư phát triển mạng lưới trung tâm đổi mới sáng tạo, trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp, các tổ chức trung gian của thị trường khoa học và công nghệ.
Ngoài ra, Nhà nước sẽ dành ngân sách để phát triển mạng lưới các tổ chức khoa học và công nghệ có chức năng ứng dụng, chuyển giao, đổi mới công nghệ, đổi mới sáng tạo, các trung tâm đổi mới sáng tạo, các trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, các tổ chức trung gian của thị trường khoa học và công nghệ thực hiện hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể, cá nhân kinh doanh áp dụng các quy trình, kỹ thuật tiên tiến, công nghệ sẵn có, phương pháp quản lý đã được kiểm chứng về hiệu quả để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, dịch vụ, sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Hàng năm, sẽ có kiểm tra, đánh giá định kỳ về hiệu quả chuyển giao công nghệ đối với các chương trình, dự án, nhiệm vụ có sử dụng ngân sách nhà nước tại địa phương, xây dựng, quản lý và cập nhật hệ thống cơ sở dữ liệu, thông tin, thống kê về hoạt động chuyển giao, ứng dụng và đổi mới công nghệ và báo cáo Bộ Khoa học và Công nghệ.
Luật sửa đổi, bổ sung của Luật Chuyển giao công nghệ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/4/2026. Riêng một số quy định về thủ tục chấp thuận và cấp phép chuyển giao công nghệ sẽ có hiệu lực ngay sau khi Quốc hội thông qua.
Bảo Lâm
Góp ý kiến tạo
Bạn có thể đặt mọi câu hỏi, vấn đề về Khoa học công nghệ, Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi số trực tiếp cho Bộ Khoa học và Công nghệ
TS Phạm Hồng Quốc cho rằng, kỳ họp 10 Quốc hội 15 đã thông qua hàng chục luật, nghị quyết trong đó có nhiều luật về khoa học công nghệ được thông qua cho thấy quyết tâm rất cao của cơ quan lập pháp, tạo đà cho đất nước phát triển.
Thông tin được ông Quất, Cục trưởng Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ, nói tại tọa đàm Chính sách phát triển kinh tế địa phương thông qua hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, trong khuôn khổ Techfest Việt Nam 2025 do Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp cùng UBND TP Hà Nội tổ chức sáng 12/12. Theo ông Quất, việc có nhiều luật về khoa học công nghệ được thông qua ở kỳ họp này "nhiều nhất lịch sử".
Ông cho rằng "cảm nhận rất rõ không khí cũng như sức ép, thách thức đặt ra trong lĩnh vực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ở Việt Nam hiện nay cũng giống như đất nước Hàn Quốc và Nhật Bản sau chiến tranh thế giới thứ hai".
Tại Hàn Quốc khi đó, cả Chính phủ và doanh nghiệp, người dân đều hừng hực khí thế khởi nghiệp. Sau mấy chục năm, đến nay nước này đã có nhiều doanh nghiệp vươn lên thành tập đoàn khổng lồ. Nhờ vậy, Hàn Quốc đã bứt phá thần kỳ, vào nhóm nước phát triển hàng đầu châu Á cũng như thế giới.
Nhật Bản sau chiến tranh thế giới thứ hai cũng chỉ mất mấy chục năm để vươn lên thành cường quốc thế giới, dựa trên đổi mới sáng tạo, công nghệ cao với những doanh nghiệp dẫn dắt. Cùng với sự phát triển thần kỳ, họ làm tốt an sinh xã hội, người già và trẻ em được chăm sóc, không để ai bị bỏ lại phía sau.
TS Phạm Hồng Quất, Cục trưởng Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ, phát biểu ngày 12/12. Ảnh: Duy Tuấn
Từ hai dẫn chứng nêu trên, ông Quất bày tỏ trăn trở, Việt Nam chỉ còn 20 năm nữa để thực hiện khát vọng vượt lên thành nước phát triển, thu nhập cao. Trong khi đó, đất nước đang đối mặt với bài toán già hóa dân số nhanh. Nếu trong những năm tới, đất nước không vượt lên thành nước phát triển, thu nhập cao thì sẽ rơi vào bẫy thu nhập trung bình như nhiều nước Đông Nam Á là Philippines, Malaysia và Thái Lan...
"Nếu không vượt qua được giai đoạn này, chúng ta lại phải bán sức lao động giá rẻ, khai thác tài nguyên cạn kiệt. Xung quanh đang phát triển rất nhanh, chúng ta phát triển trung bình nghĩa là chậm lại, thậm chí chạm đáy", ông nói.
Tại tọa đàm, nhiều lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ các địa phương đã chia sẻ kinh nghiệm và bài học thực tiễn thúc đẩy lĩnh vực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.
Ông Võ Hoàng Khai, Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Đồng Nai nhấn mạnh vai trò của chính quyền địa phương trong kiến tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Đồng Nai đang hướng đến là trung tâm công nghiệp, logistics, nếu không đổi mới thì không đạt được mục tiêu phát triển. "Đổi mới sáng tạo giúp các khu công nghiệp, doanh nghiệp sản xuất, chế biến của tỉnh nâng cao năng suất, tham gia chuỗi giá trị toàn cầu", ông nói.
Đổi mới sáng tạo đòi hỏi vốn lớn, rủi ro cao, thời gian dài, dễ xảy ra tình trạng "thị trường không tự điều chỉnh", nên vai trò kiến tạo của Nhà nước sẽ khắc phục thất bại của thị trường. Chỉ Nhà nước mới đủ thẩm quyền và nguồn lực để dẫn dắt, định hướng chiến lược.
Ông Khai cho biết, nhờ áp dụng cơ chế nêu trên, Đồng Nai ngày càng có nhiều doanh nghiệp đổi mới sáng tạo được thành lập, với 90 doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, 16 doanh nghiệp khoa học công nghệ, 34 sản phẩm được thương mại hóa, 553 bài báo khoa học ứng dụng, 67 sáng kiến khu vực công. Mạng lưới liên kết nhà nước - trường học - doanh nghiệp - nhà đầu tư, được thiết lập và mở rộng. Hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trở thành nhân tố đóng góp rõ rệt trong tăng trưởng kinh tế địa phương.
Với Quảng Ninh, bà Vũ Thị Kim Chi, Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ, chia sẻ địa phương áp dụng ba chính sách trọng tâm là cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính; hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo; tạo môi trường cạnh tranh minh bạch.
Thời gian tới, Quảng Ninh sẽ xây dựng trung tâm đổi mới sáng tạo cấp vùng Đông Bắc tại đây cũng như thúc đẩy mô hình sandbox đổi mới sáng tạo trong du lịch thông minh, đô thị thông minh, kinh tế biển. Địa phương cũng hình thành Quỹ đầu tư mạo hiểm và có cơ chế đồng đầu tư cùng nhà nước. Mạng lưới hợp tác quốc tế để kết nối tri thức và thị trường được mở rộng cùng với thúc đẩy kinh tế xanh, tạo cơ hội thử nghiệm cho startup.
Techfest Việt Nam 2025 do Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp cùng UBND Hà Nội tổ chức với chủ đề "Khởi nghiệp sáng tạo toàn dân - Động lực tăng trưởng mới", với nhiều hoạt động công bố chính sách và kết nối đầu tư. Đây là năm đầu tiên sự kiện chuyển từ mô hình hội trường sang không gian mở, cho phép người dân tiếp cận công nghệ theo cách trực diện, sinh động.
Ngoài không gian trải nghiệm, sự kiện còn có các hội thảo, tọa đàm, chung kết cuộc thi tài năng khởi nghiệp, diễn đàn chính sách kết nối đầu tư quốc tế. Điểm nhấn sẽ là lễ khai mạc diễn ra tại Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục tối 13/12 sẽ có sự tham dự của các lãnh đạo cấp cao Đảng, Nhà nước. Sự kiện được kỳ vọng sẽ đánh dấu bước khởi đầu cho giai đoạn mới của đất nước với trọng tâm triển khai Chiến lược Quốc gia khởi nghiệp sáng tạo.
Vũ Tuân
Góp ý kiến tạo
Bạn có thể đặt mọi câu hỏi, vấn đề về Khoa học công nghệ, Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi số trực tiếp cho Bộ Khoa học và Công nghệ
